Первое и самое важное условие — уметь плавать! Обязательно попросите родителей или других взрослых, чтобы они научили вас плавать. Человек, умеющий плавать, уверенно чувствует себя в воде и может позволить себе не барахтаться у берега, а находиться от него на довольно значительном расстоянии. Приятнее всего плавать в естественных водных бассейнах, на берегах которых оборудованы хорошие пляжи.

Прежде чем войти в воду, обязательно убедитесь в том, что она чистая. Не купайтесь в грязной воде!

Случайно наглотавшись такой воды, вы можете получить сильное расстройство кишечника. Если вы не можете определить чистоту водоёма сами, спросите об этом родителей или местных жителей.

Никогда не купайтесь в неизвестных водоёмах, а также в водоёмах, покрытых тиной и ряской! При выборе места для купания не забывайте проверять дно!

Удостоверьтесь в том, что на дне водоёма нет острых камней, веток либо железных прутьев. Осторожно определите глубину водоёма в том месте, где собираетесь купаться. Бывает, что мелкое место внезапно сменяется глубоким, и вы, неожиданно потеряв опору, можете начать паниковать.

Если вы плохо плаваете, никогда не купайтесь в одиночку. Не заходите в воду глубже, чем по пояс. Используйте надувные матрасы, чтобы удержаться на воде, но помните, что плавать на матрасе опасно. Попросите родителей или других взрослых понаблюдать за вами, пока вы будете плавать на нём.

Не купайтесь в водоёмах с сильным течением: вас может отнести на значительное расстояние от суши. Не плывите против течения. Это отнимет у вас слишком много сил. Плывите по течению, постепенно приближаясь к берегу.

«Құқықтық білім беру» айлығы аясында оқушылардың құқықтық білімін жетілдіру, құқықтық білім әр адамның ісі екенін ұғындыру, ой-өрісін дамыту, белгілі бір пікір айтуға, тұжырым жасауға үйрету, есте сақтау қабілетін жетілдіріп, сөздік қорын молайту, оқушылардың бойына құқықтық, патриоттық, адамгершілік тәрбиені сіңіру мақсатында  1-10 сынып оқушылары арасында, «Бала құқығы туралы Конвенция», «ҚР бала құқығы», «Шалыс қадам», «Кәмелетке жасы толмағандардың құқықтық және әкімшілік жауапкершіліктері» тақырыптарында тәрбие сағаттары өткізілді. 

Құқықтық білім берудің маңыздылығы күн өткен сайын арта түсуде. Заңды білу – заман талабына айналды. Әр азаматқа қазіргі қоғамдағы қарым-қатынас заңдылықтарын терең ажырататын құқықтық сана, құқықтық мәдениет қажет. Қазақстан Республикасындағы жастардың басты борышы – азаматтардың бостандықтары мен құқықтарын, міндеттерін оқып үйрену, орындау, заңды құрметтеу, құқықтық білім алу.

6 «Б» сынып оқушысы

Шәкірбай Файза

Ақпан айы мектебіміз үшін жағымды жаңалықтарға толы болды. Соның бірі Ақмола облысы, Щучье қаласында өткен 2-7 сынып оқушыларының зерттеу жобалары мен шығармашылық жұмыстарының ХVІІ Республикалық «Зерде» байқауында «Қазақ тілі мен әдебиеті» бағыты бойынша қатысқан 7 «Ғ» сынып оқушысы Ғаниқызы Балнұр облыс намысын қорғап, жүлделі ІІ орынмен марапатталды. Жас ғалымның жетекшісі қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, педагог-модератор, гуманитарлық ғылымдар магистрі Тұрғантай Ақбөпе Әжіметқызы.

«Ай мен Айша» романындағы антропонимдер» тақырыбы бойынша жазылған ғылыми жоба белгілі қаламгер Шерхан Мұртазаның шығармаларын ономастикалық тұрғыдан зерттеді. Қазіргі таңда ономастика ғылымын антропоцентристік парадигмада, когнитивтік лингвистика тұрғысынан халық танымына негіздей отырып зерттеудің өзектілігін басшылыққа алды.

Зерттеу жұмысының эксперименттік бөлімінде ХТИИ «Шерхантану және рухани жаңғыру» ғылыми-зерттеу орталығының директоры, профессор А.Т.Кембаевамен сұхбаттасу барысында Ш.Мұртаза шығармаларының ономастикалық тұрғыда зерттелмегенін аңғара отырып, жас ғалым жетекшісімен бірге зерттеудің мақсат, міндеттерін айқындады. Шерхантану ғылымында ономастикалық тұрғыда зерттелген бұл жоба тың тақырыптардың бірі еді.

Жамбыл облыстық Ш.Уәлиханов кітапханасында Қазақ Ономастика ғылымының атасы – Телқожа Жанұзақтың, Жамбыл облысы ойконимдерін зерттеген ономаст ғалым Зиба Құламанованың, көркем шығармалардағы онимдерді зерттеу бойынша С.Иманбердиеваның еңбектеріне шолу жасай отырып, романда кездесетін 677 онимді 8 ономастикалық разряд бойынша статистикасын анықтап, 396 антропонимнің ішінен 112 экспрессивтік-бағалауыштық реңк беретін тірек онимдер, прерифраз, оккозионал, еркелету мәнді есімдер, трансонимдер анықталып, талдау жасалуы ғылыми жобаның жаңалығына айналды.

Республикалық дәрежеде өз құндылығын дәлелдей алған бұл жобаны Б.Ғаниқызы жетекшісімен бірге алдағы уақытта тарихи-тілдік тұрғыдан дамыта зерттегісі келеді.

Сонымен қатар, мектептің жас ғалымы білімнің қайнар көзі алтын ұя мектебіне, байқауға қатысуда үлкен қолдау көрсетіп, бағыт-бағдар берген мектеп директоры Л.Ә.Қызылғұловаға, ДӘЖО Н.С.Баймақашеваға, «Қазақ тілі» бірлестігінің жетекшісі Ш.Н.Есенов пен жоба жетекшісі А.Ә.Тұрғантайға үлкен алғысын білдіреді.

Ғасыр ақыны Мұқағали Мақатаевтың 90 жылдығына орай жазушының шығармаларын насихаттау, оқушының тұлғалық қасиеттерін дамыту және ақынның рухани мұрасына деген сүйіспеншілікті тәрбиелеу арқылы өмірлік танымдарын қалыптастыру мақсатында Ә.Бөкейханов атындағы №1 гимназияның ұйымдастыруымен мектеп  оқушылары арасында «Тілімде менің сыры терең жаным бар...» атты тақырыпта эссе  байқауы   2022 жылы 7 ақпанда  өткізілді. 1-орынды 6 «Б» сынып оқушысы Нармухамбетов Дарийжан, 2-орынды 7«Ғ» сынып оқушысы Мухаметалы Алуа, 3-орынды  7 «Ә» сынып оқушысы Биболова Малика мен 5 «Ғ» сынып оқушысы Қуатбек Балауса иеленді. «Үздік» деп танылған эссе жұмысын сіздерге ұсынбақпыз.

Тілімде менің сыры терең жаным бар...

      Тіл – халық тарихы, тіл –баға жетпес байлық. Тіл – біздің намысымыз, арымыз, байлығымыз, барымыз. Туған тілін, туған жерін тілге тиек етпейтін бірде-бір ақын, жазушы жоқ шығар. Сондай заңғар тұлғаларымыздың бірі, ақиық ақын – Мұқағали Мақатаев.  Ақын өз халқын, тілін, Отанын үш бақытына балайды:

Ең бірінші бақытым – Халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін.

Ол бар болса, мен бармын, қор болмаймын,

Қымбатырақ алтыннан нарқым менің –дей келе ақын, халқын алтыннан да ең қымбат байлық көретінін сөз өрнектері арқылы айшықтайды. «Халық –менің шын атым» деп Жамбыл атамызда халықпен жүрегі бір екенін көрсетеді. Мен де Қазақстан азаматымын, халқымды мақтан етемін, болашақта халық игілігіне қызмет атқаратын боламын.

Ал екінші бақытым – Тілім менің,

Тас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей – кейде дүниеден түңілсем де,

Қасиетті тілімнен түңілмедім –деген өлең жолдарында, тіпті қиыншылық көрсе де, қасиетті тілінен ешқашан түңілмейтіндігін жеткізеді. Қазақ тілі –мемлекеттік тіл. Тілімізді шұбарламай, таза ұстау, абыройын асқақтату – біздің қасиетті парызымыз. Тілге құрметіміз еселеніп, өзге шетелдіктерге де үйрете бастасақ, тіпті заман талабы болып жатқан ағылшын тілінен де асып түсуі мүмкін. «Қалауын тапсаң, қар жанады»-демекші, мүмкін емес ешнәрсе жоқ. Барлығы өз қолымызда.

Бақытым бар үшінші – Отан деген,

Құдай деген кім десе, Отан дер ем!

… Оты сөнген жалғанда жан барсың ба?

Ойланбай – ақ кел дағы от ал менен-деп, ақын Отанын   үш бақытының бірі санайды. Демек, біз бақытты ұрпақпыз!

Қаңтар айында өткізілген  қалалық «Жас қаламгер» атты әңгіме жазу  байқауында 1-орынды гимназиямыздың 9 «А» сынып оқушысы Инкарбек Аяна иеленді. Оның қаламынан туған  «Отан – отбасынан басталады » әңгімесін сіздерге ұсынбақпыз. Талабыңа нұр жаусын, қаламың ұштала берсін, шабытың шарықтай берсін!

«Отан – отбасынан басталады»

Тал түс. Ел түскі ұйқыда жатқанда Ахметсафа күнделікті әдеті бойынша дәлізгі бөлмеге шықты. Есік артындағы киім ілгіште ілулі  тұрған анасының жейдесін алып, кеудесіне қыса құшырлана иіскеді. Жейдеден аңқыған ыстың иісі, анасының: «Құлыншағым, келе ғой»  деп құшақтағанын еске түсіреді. Көз алдына жас тола бастады, өксіп жылағанын білдірмес үшін анасының жейдесімен бетін басып алыпты. 

         Анасы дүниеден өткен жоқ, жырақта. Қатты сағынады. Анасын көрмегелі бір жылдың жүзі болды, 4-сынып оқушысы үшін бұл үлкен сағыныш. Осы кезде әжесінің дауысы естілді.

- Әй жүгермек, қайда жүрсің?

- Міне, бара жатырмын.

Жетім қозыдай жалтаңдап әжесінің қасына келіп жетті. 

-Жүгермек қайда жүрсің?

- Келдім ғой...

-Cөз қайтарма маған. Қараш бұның сөз қайтаруын.

      Әжесі Бердікүл жүзі суық, әрдайым сұрланып тұратын кісі еді. Ахметсафа әжесінен бір мақтау сөз естіп көрмепті, әрдайым даттау. 3-сыныбын аяқтап 4-сыныпқа көшті, өзіннің достарымен бірге барып тұратын спорт мектебіне осы жаз аңсары ауып, қатты барғысы келді. Спорт мектебіндегі үйірмеге қатысу үшін, үйдегілерден қолхат алуы керек болды. Ахметсафа жүгіргеннен жүгіріп отырып, үйіне кіре сала: «Әже!» деп айқайлап жіберді.  

-Не болды?

-Әже, мен спорт мектебіне қатысқым келеді!

-Қайдағы спорт мектебі, басымды ауыртпай жұмыс істе, кіп-кішкентай болып бақыраюуын қарашы, деп баланы жерден алып, жерге салды. Көңілі түскен бала көзінің жасын бір сығып алды.

Уақыт сырғып өтіп, қыркүйек айы да келді. Бүкіл балалар ата-анасымен бірге киім алып, сабақтарына дайындалып реттеле бастады. Ахметсафа ше? Ахметсафа барлық балаларды көріп қайта сағынышы оянды және өзін кем санау санасына кіре бастағандай. Бірақ Ахметсафа берілгісі келмеді, анасының айтқан сөздері есіне оралды: « - Балам, сен біздің болашағымызсың, үлкен жігіт болдың, тағдыр бізді осылай қысса да, сендердің болашақтарыңды жарқын қылсын. Өжет бол, сабағыңа көңіл бөл, басқалардың сөзі мұңайтпасын!» деген Райханның сөздері санасында сайрап тұрды. Анасының сөздерінен жігер алып, өзіне берік мақсаттар қойды, достарының мазақтарына ашуланбай, өзінің біліммен оза алатынын дәлелдегісі келді және бұл өзінің мұғалім болып қалыптасуына, бала тәрбиеін зерттеудегі алғашқы қадамдары екенін өзі де білмеді. 

Сабақ басталды, Ахметсафа 4-сынып оқушысы. Үстінде көрші үйдің үлкен баласының көйлегі, әжесі былтыр келесі жылы да киесін деп әперген шалбары. Күнделікті сабаққа барып-келумен уақыт зымырап өте берді. 4-сыныптың соңы, бастауыш сыныппен қоштасып үлкен сыныпқа қадам басты. Ахметсафа үшін бұл жаз қуанышқа толы болды. 

5-сыныпты ата-анасымен бірге оқитын болды, қуанышында шек жоқ.

Отбасылық жағдайлары жақсарып, әкесі басқа қызметке орналасты. Жеке шаруашылықтың цех басшысы. Ахметсафа өз әкесін қатты жақсы көреді. Бірақ советтік тәрбиені көп көріп өскен Ермектің балаға мейірімі қатты түспей қояды. Оның ойы бала-шағамның тамағы тоқ, көйлегі көк болса болды. Бала көңіліне, ішкі сезіміне үңіліп үйреніп көрмеген қаталдау жан еді. Бір күні Ахметсафа, әкесінің кілттерімен ойнамақ болып, сөреде ілулі тұрған кілттерді алады. Оны көріп, анасы:

- Балам, ойнап болған соң қайта орнына қой- деп ескертті. Ахметсафа:

-Мақұл, мама, қайта қоямын, деп жауап берген. Ахметсафа анасының айтқанын орындап кілттерді орнына қайта қойған болатын. Одан кейін Жақсыбек есімді әкесінің әріптесі келіп кілтті алып кетеді және оны ешкімге ескертпейді. Мұны Ахметсафа да, анасы да байқаған жоқ. Кешкісін Ермек келіп кілттерді іздей бастайды. Кілт жоқ. Анасынан сұрайды, соңғы рет Ахметсафаның ойнағанын айтады анасы. Ахметсафадан сұраса, Ахметсафа орнына қойғанын жасырмай айтады. Қатты ашуланған әкесі Ахметсафаның арқасынан шыбықпен салып-салып жібереді. Арада қанша жылдар өтсе де, бұл оқиға Ахметсафаның әлі күнге дейін есінде.

          Міне арада біраз уақыт өтті, Ахметсафа 11-сынып түлегі. Райханның қуанышында шек жоқ, баласының ер азамат болғанына, тұлғасына қарап тамсанып тұр. 

          Ахметсафа кішкентайынан ерте есейді. Ата-анасының тұрмыстан қиналғаны, әжесінің және әкесінің мейіріміне қанбай өскені – барлығы бойынан байқалып тұрды. Ахметсафа тұйықтау бала болып өсті, өз ойын көп жерде жеткізе алмайтын еді. Әсіресе әкесінен: көп қолдау күтетін. Әкесінің «Балам, болашағыңнан қорықпа, мен саған әрдайым ризамын!» деп айтқан сөздерін қалап өсті. Кейбір кезде Ахметсафа өз қиялынан әке құрастыратын болыпты. Идеял әке. Кеудесіндегі барлық сырын ашылып айтатын, қолдау ала-алатын әкені ойлайтын болған. Осындай олқылықтар Ахметсафаның бойында қала берді. 

          Анасының тілегі қабыл болып, Ахметсафа жоғарғы оқу орнына түсті. Ахметсафа өзі қалаған мұғалім мамандығын таңдады. 

           Ахметсафаның педагогика мамандығын таңдауына өзінің өмірі әсер етті. Балалармен жұмыс жасап, оларға білім ғана емес, қосымша тәрбие беріп, өмірлеріне үлгі болғысы келді. Ахметсафаның ұстаз болғандағы басты ұстанымы «Ұстаз деген- баланың көкжиегін кеңейтіп, өмірге деген көзқарасын дұрыс қалыптастырып, оны болашақ өмірге дайындайтын басты тұлға». Екінші ұстанымы керемет әке болу еді, өзінің кішкентайынан әкеге сезімін білдіре алмаған кездері, өз ойын ашық айта алмаған кездері. Осының барлығы көзі ашық Ахметсафаның басты мақсаттарына айналды. Өз бойындағы олқылықтарды өз баласының бойына сіңірткізбей, баласының сезімін түсінетін әке болуды мақсат етті. Өзі де оқып-тоқып, заман талабына сай, бәсекеге қабілетті азамат болғысы келді. Еліне қызмет ететін, нар тұлғалы ұлт ұстазы болуды аңсады!

Қаңтар айында «Кітап оқу – сән» тақырыбында гимназия мұғалімдері арасында  оқырмандарды кітап оқу өнеріне, көркем шығармалардың тамашалығын сезінуге, оқығандарын дұрыс бағалай алуға, өзгелерді қызықтыра білуге шақыру мақсатында оқырмандар конференциясы өтті. Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды ескере отырып шағын ортада ұйымдастырылған шараға қатысқан мұғалімдер соңғы оқыған шығармаларының сюжетімен, оның маңыздылығымен бөлісті. "Қазіргі күнде жастар арасында кітап оқу белсенділігін арттыру үшін не істеу керек?" деген өзекті сауалға бірлесе жауап іздеп, өзара пікір алмасты.

Сонымен қатар, оқушылар арасында да «Менің сүйікті кітабым» тақырыбында бірыңғай тәрбие сағаттары ұйымдастырылды.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі: Мұсабекова М.Д.

Ученица 9 «г» класса Ташметова Ситора и ученица 9 «д» класса  Сугургали Айару приняли участие в дебатном турнире «Ұшқыр ой алаңы». Целю Турнира является формирование казахстанского патриотизма и гражданственности подрастающего поколения; воспитание у школьников чувства ответственности, причастности к обсуждению и решению проблем родного края и страны; развитие, популяризация и поддержка школьного дебатного движения в республике. В городском турнире фракция «Феникс» заняла 2 место и получила возможность принять участие в областном дебатном турнире.

     Гимназиямызда "Отбасы-мектеп" жобасы аясында журналистика үйірмесінің ұйымдастыруымен 17-24 қаңтар аралығында "Менің отбасымдағы құндылықтар" тақырыбында эссе жазу байқауы өтті. Эссе жазу барысында оқушылар "отбасы" деген қастерлі ұғымға өз түсініктерімен анықтама беріп, ой қорытқан. Өздерінің шағын Отандарындағы құндылықтарға, ондағы сақталатын әдет-ғұрыптарға тоқталып өткен. Байқауға ұсынылған жұмыстардың ішіндегі үздіктері іріктеліп, жеңімпаздар арнайы дипломдармен марапатталды.Аязбай Камила - І орынды, Ынтықбай Елдана - ІІ орынды,

Орынбасар Жания - ІІІ орынды иеленді.

          Отбасы – адам баласының алтын діңгегі. Өйткені, адам ең алғаш «шыр» етіп дүниеге келген сәтінен бастап, осында ер жетіп, отбасының тәрбиесін алады. Сондықтан да отбасы – адамзаттың аса қажетті, әрі қасиетті алтын мектебі. Отбасының адамзат ұрпағына деген ықпалы мен әсер күшін өмірдегі басқа ешнәрсенің күшімен салыстыруға болмайтындай. Өйткені ата-ананың балаға деген тәрбиесінің орнын ешнәрсе толтыра алмақ емес.

          6 «Б» сынып оқушысы

Қалмұхамбет Сұлужан